Berghutten Zwitserland

• Sustenpashoogte

De Sustenpass is de verbinding tussen het kanton Bern (Innertkirchen) en kanton Uri (Wassen). De weg werd gebouwd in 1938-1945 en is hiermee één van de nieuwere paswegen in Zwitserland. Vanuit Innertkirchen voert de weg gestaag omhoog door het dun bevolkte Gadmental. De pas ligt op een hoogte van 2224m. De Sustenpass wordt weinig gebruikt als doorgangsroute en is vooral voor het toerisme belangrijk. Het hoogste punt van de route over de Sustenpass ligt in een korte tunnel. Op pashoogte staan enkele gebouwen en parkeerplaatsen zijn ruim aanwezig. De daadwerkelijke Sustenpass kan alleen te voet bereikt worden.

• Innertkirchen

Innertkirchen is een gemeente en plaats, gelegen op 624m in het Zwitserse kanton Bern, maakt deel uit van het district Oberhasli en telt ongeveer 900 inwoners. Centraal gelegen aan de voet van de Grimselpass en Sustenpass.

Na een langdurige discussie bouwde de KWO (Kraftwerke Oberhasli AG) in 1923 het smalspoortraject (1000mm) van Meiringen naar Innertkirchen, als een aanvoerlijn voor bouwmaterialen. Op 6 mei 1946 werd de Meiringen-Innertkirchen-Bahn (MIB) opgericht en het vervoeren van personen was toen een feit. In november 1977 werd de lijn geëlektrificeerd met 1200 volt gelijkstroom. De KWO bleef eigenaar van het traject en is het tot dusver nog steeds.

De spoorlijn begint in Meiringen naast het station van de inmiddels hetende Zentralbahn, (de vroegere Brünigbahn). Na twee kilometer bereikt de trein de halte Aareschlucht West met het prachtige restaurant Du Pont. Vervolgens komt de 1500m lange Kirchetunnel, in de tunnel bevindt zich halteplaats Aareschlucht Ost. Via een brug over de Aare kan men de route vervolgen.

• Aareschlucht

De Aareschlucht is een kloof die uitgesleten is door de rivier de Aare, de lengte van de kloof bedraagt 1400m. In 1888 is de kloof toegankelijk gemaakt voor het publiek en in 1912 werd er nachtverlichting aangebracht, die heden ten dage nog steeds op woensdag- en vrijdagavond is te bezichtigen. (Zie ook de volgende link): http://www.aareschlucht.ch/.

De historische stoomtrein van de Ballenberg Dampfbahn AG verzorgt in de zomermaanden trein ritten over de Brünigpass naar Giswil, doet dan ook Innertkirchen aan en als men dit dan treft kan men prachtige foto’s maken van deze oude stoomlocomotieven uit 1910-1913. Het einde van het traject ligt in Innertkirchen waar het depot en werkplaats is gevestigd.

• Camping Grimselblick

Aan de Aare, centraal gelegen in het Berner Oberland, het ultieme uitgangspunt voor vele uitstapjes en wandelingen aan de voet van Grimselpass en Sustenpass in Innertkirchen, ligt deze gemoedelijke en rustig gelegen Camping-Grimselblick. Het vlakke campingterrein heeft ruim 30 toeristenplaatsen en een aantal seizoenplaatsen. Is gastvriendelijk, heeft een goed en modern sanitair en bovendien een ontspanningsruimte. Innertkirchen gelegen aan een oude handelsroute, maakt deel uit van het district Oberhasli. Vele wandelingen, waaronder vele Berghutten (die in deze omgeving rijkelijk aanwezig zijn) in dit hooggebergte van het Berner Oberland zijn vanaf de camping te wandelen. Bovendien zijn omliggende kantons van Zwitserland eenvoudig en snel te bereiken. De rustieke en prachtige dalen in de omgeving nodigen u uit voor een geweldig vakantieverblijf. In 2017 onderging het terrein van Camping-Grimselblick een grote metamorfose, (waar helaas t.o.v. omliggende campings wel een prijskaartje aanhangt). Het oeverpaadje langs de Aare werd vervangen door een stenen muur. Rita Zybach runt vanaf 2019 Camping Grimselblick zie: http://www.camping-grimselblick.ch/.  

• Sennhutte Burgalp

Een van de drie huisbergen rondom het dorp Innertkirchen (625m) is de Burg met Burgalp gelegen op 1425m hoogte. De andere twee Loibstock en Blattenstock zijn al eens beschreven elders op de site. De Burg is op twee manieren vanuit Innertkirchen te bereiken via Wychel-Geissholz naar Burgalp of via Grund-Alleschwendi naar Burgalp. Vanuit Innertkirchen blijft het een overbrugging van 800 hoogte meters. We besluiten laat in de morgen om naar de Burgalp te wandelen en parkeren de auto iets hogerop in Pfengli (Understock, richting het Urbachtal), hetgeen bijna 200 hoogtemeters scheelt.

• Innertkirchen Sustenpas

Wil men de route rond lopen dan is dit geen optie en kan men beter vanuit Innertkirchen wandelen, maar aangezien wij dezelfde route terugnemen maken we deze keuze. De wandelroute over Geissholz kent een aantal smalle paden met diepe afgronden, die jaren geleden niet gezekerd waren. Het is en blijft een steile klim door het bos hoe je het ook wendt of keert. Passeren een aantal keren de rijbaan en bereiken de eerste Alphut, Allesschwendi op een alm met een prachtig uitzicht. Enerzijds op Titlis en Blattenstock en aan de andere kant Planplatten.

Langs de schuren in het Burgwald wandelen we verder bergopwaarts en hebben af en toe tussen de bomen door een prachtig vergezicht, zoals de volgende foto’s laten zien richting Sustenpass en Grimselpass. Na Spitzer Stein nog een steile klim en door het hoge gras bereiken we Burgalp. Wandelen de alp op, zetelen ons op de gletsjerstenen en genieten van het weidse uitzicht. Rondom de Sennhütte op Burgalp grazen de geiten, na een poosje wandelen we dezelfde route terug en fotograferen nog een aantal paddenstoelen en bereiken uiteindelijk het beginpunt.

• Alpabzug Innertkirchen Alp Gental

Wanneer de zomer ten einde loopt en het najaar begint dan staan de Alpen weer in het teken van de Alpabzug ook wel Almabtrieb genoemd. De Alpabzug is een groot volksfeest die voor de Alpenboeren van grote betekenis is. Dan wordt het vee dat de zomermaanden in de bergen heeft gegraasd teruggebracht naar het dal. Dit oude ritueel vindt elk jaar opnieuw plaats in de maanden september en oktober in Zwitserland, Oostenrijk en Zuid Duitsland. De koeien zijn dan versierd met bloemen, ze dragen hoofdtooien en koebellen om hun nek. De koe die het meeste melk heeft gegeven gedurende de afgelopen zomer draagt de grootste koebel.

• Alpabzug Innertkirchen Engstlenalp

Bovendien hoe uitbundiger de dieren getooid zijn, hoe beter de melkopbrengst is geweest en hoe groter het feest is. In het dal staat veelal een feesttent waar men gezamenlijk de terugkomst van de koeien viert onder het genot van…. en het smullen van de lokale producten, zoals kaas, worst en soep. Er zijn vele Alptradities in de herfst, enige jaren geleden waren we bij de Chästeilet in het Justistal, hier worden de kazen verdeeld die in de zomer op de alm zijn gemaakt, deze traditie bestaat al meer dan 300 jaar en wordt elk jaar in september gevierd en staat beschreven op deze website onder regio Thun. Tijdens de Alpabzug is het voor automobilisten extra uitkijken de Alpabzug begint in de vroege ochtenduren als het nog donker is en er wordt weinig verlichting gevoerd, immers hebt u wel eens een koe met verlichting gezien? Dan is het voor het verkeer in beide rijrichtingen extra goed opletten dus.

• Grimseltor

Innertkirchen-Grimseltor, het multifunctioneel gebouw in Innertkirchen werd op 26 mei 2012 feestelijk geopend door de burgervader van het dorp. Hiermee heeft Innertkirchen weer een centrale ontmoetingsplaats voor zowel inwoners als ook de vele toeristen die hier vertoeven, of langsrijden op de wel bekende splitsing naar Grimselpas en Sustenpas. Innertkirchen heeft met zijn Grimseltor het aangezicht van het bergdorp volledig een ander beeld gegeven. Wat voor de één een prachtig mooi en strak gebouw is, is voor de ander een bunker of gevangenis zoals bij de opening al was te horen. Het postkantoor, de plaatselijke super alsook het toeristenbureau van deze regio zijn momenteel in het gebouw gevestigd.

• Grimseltor

Bovendien heeft het gebouw vergaderzalen voor lokale verenigingen en een multifunctionele zaal voor 150 personen. De prachtige Kristalader in de foyer bij de ingang van de plaatselijk VVV, is op voortreffelijke manier in een wand gebouwd. Innertkirchen heeft nu symbolisch een Grimselsee met dorpscentrum, waarmee het dorp weer perspectief heeft voor de toekomst. Dat de kosten ruim 5 miljoen waren zijn ze al gauw weer vergeten. Spijtig dat er nog geen invulling kan worden gegeven aan de twee leegstaande supers. Deze zijn n.l. samengegaan in één plaatselijke super in de Grimseltor. Op het dorpsplein zullen in de toekomst activiteiten plaatsvinden. De schoolkinderen van het dorp hebben zelf een kunstwerk gemaakt van hun nieuwe toekomstige ontmoetingsplaats. Op ludieke wijze gaven zij invulling aan hun Grimseltor.

• Opening Hofbrucke Innertkirchen

Vrijdag 11 juni 2010 was het dan eindelijk zo ver, de officiële opening van de nieuwe Innertkirchen-Hofbrücke over de Aare in Innertkirchen. De rond 3,8 miljoen CHF kostende brug heeft de oude brug uit 1934 vervangen. Eind augustus 2009 werd er met de bouw begonnen, medio  juni 2010 zal de noodbrug worden gesloopt. De definitieve asfalt laag over de nieuwe brug laat nog even op zich wachten, deze afronding gepland medio september 2010.

De nieuw brug heeft een spanwijdte van 45m, die van de oude brug bedroeg 30 meter. Tijdens hoog water in de Aare gaf dit problemen voor een goede doorstroming van het water. Ook is de nieuwe brug breder en kan het meer gewicht dragen. De Hofbrücke is de toegangsweg naar de Susten- en Grimselpass. De feestelijke opening ging gepaard met eten, drinken, muziek en alphoornblazers. De brug werd versierd door de schoolkinderen van Innertkirchen. De afsluiting ging gepaard met een prachtig vuurwerk.

• Aeppigen

Hoog boven de Aareschlucht, op de Hasliberg treffen we de hoogstgelegen wijngaard aan van Zwitserland, die aan de noordzijde van de Alpen ligt. Vanuit Innertkirchen volgen we de steile asfaltweg richting Aeppigen. Op de geasfalteerde weg winnen we gestaag aan hoogte, vervolgens gaat het over in een zandpad, bedekt met steenslag. Wij volgen de aanwijzing “wanderweg” en wandelen het steile pad op door het bos, richting Meiringen. Als rijbaan en wandelweg weer samen komen gaat het gemoedelijk naar de volgende splitsing. Hier blijven we de richting  Gental, Engstlenalp, Jochpass volgen en komen uit op de splitsing in Ober Wylerli. De wandelroute richting Reuti laten we links liggen en blijven de aanwijzing Gental volgen. Rechts naast het wandelpad, op het loodrechte gesteente aan de westzijde van de Hasliberg zien we een kleine wijngaard, verscholen tussen de bomen, hoog boven de Aareschlucht en Innertkirchen. Op ruim 900 m boven zeeniveau zien we zo’n 800 wijnstokken staan, volhangend met trossen blauwe druiven van het Blauburgunder ras, oftewel pinot nero “de blauwe druif uit de Bourgogne”.

• Wijn uit Aeppigen

Ruim 800 flessen worden jaarlijks gevuld met wijn van deze kleine wijngaard. De wijnbouwvereniging van Aeppiggen bestaat uit acht leden, die gezamenlijk per toerbeurt het nodige werk in en om de wijngaard verrichten. Dat het om een arbeidsintensief product gaat blijkt wel als men bedenkt dat er voor een persoon ruim 70 uur werk zit in de kleine wijngaard van Äppigen. Dat alle lusten en lasten dan ook nog eens door 8 gedeeld moet worden, maakt de wijn wel erg kostbaar. In de tweede helft van de wijnmaand worden de druiven geoogst en kan het wijnproces beginnen. De sleutel van het grote succes alhier is de Föhnwind vanaf de Grimselpass, die er voor zorgt dat de wijngaard bijna nooit kouder wordt dan 12°c.

• Wijnstokken Aeppigen

De woning naast de wijngaard is nieuw, het werd vijf jaar geleden gebouwd nadat een brand de oude woning van 1991 tot op zijn grondvesten verwoestte. In het meertje aan het eind van de wijngaard bloeien de laatste waterlelies. Het etiket hoeft bij deze al geen uitleg meer, de woning, wijngaard met het meertje op de voorgrond “de Bodenfluh” maken van deze edele wijn in fles een professioneel geheel. We verlaten de wijngaard en wandelen verder, maken een aantal foto’s van deze prachtige omgeving en wandelen langs Bergschwendi en Hundschüpfi (954m) richting Boden (Sustenpass). Vanaf Boden hebben we een prachtig zicht op het Urbachtal. Langs de waterval en woningen van Wyler wandelen we langs de Sustenstrasse richting Innertkirchen. Over de oude Sustenstrasse wandelen we vervolgens Innertkirchen binnen.

• Sami Saumerweg Innertkirchen

Sämis Säumerpfad is een vrij nieuwe wandeling rondom Innertkirchen van ca. 4½ km waarvoor ca. 2.30 uur staat aangegeven. Gedeelten van de wandeling zijn met de kinderwagen te wandelen maar dit is een vrij ruim begrip en had beter niet genoemd kunnen worden in de brochure. Verder adviseert men goede schoenen te dragen, daar kunnen we wel in meegaan. Langs een twintigtal informatieborden, waarop vragen staan vermeld kunnen we de puzzel oplossen en de slagzin in de brochure invullen.

• Innertkirchen/Bottigen

De wandeling begint bij de Grimseltor in Innertkirchen, langs het MIB baantje staat Sämi. Sämi is het verhaal van een vroegere handelsreiziger, die zijn waren hier aan de man heeft weten te brengen. We wandelen langs de Aare het dorp uit, richting Grimselpas. Bij de Achistein, vooraan op de Grimselpas, gaan we bergopwaarts door het Bottigerwald, richting Wyler. Iets voor het bos hebben we een weidse blik over Innertkirchen. Het bos uitkomend blikken we even terug richting het Urbachtal waar de wolken nog rond de bergtoppen hangen. Vervolgens wandelen we richting de camping van Thöni in Wyler, aan de Sustenpasstrasse. Gasthof  Tännler in Wyler nodigt ons uit voor een heerlijke ijssorbet, we reken maar zo onze energie moet weer worden aangevuld.

 

• Wandelroute Saumerweg

Vervolgens wandelen we terug naar bordje 12 bij de camping in Wyler, waar we een hoge opstap naast het toiletgebouw moeten maken om de wandelroute voort te zetten. Daarna is er van een pad geen sprake meer, het is nu goed opletten t/m het bordje 15. Halsbrekende toeren moeten we uithalen om bordje 13 en 14 te bereiken, van een pad is totaal geen sprake meer. Verstandiger zal het zijn om langs de alm te wandelen en vandaaruit een aanwijzing te geven waar we weer fatsoenlijk het bos in kunnen lopen. Touristen met weinig wandelervaring doen er verstandig aan om langs de rijbaan richting Rossweid te wandelen en vandaaruit de wandelroute te vervolgen. Wij wandelen over het bruggetje Rossweid binnen en bereiken even later Bottigen/Innertkirchen. Het laatste bordje staat voor de handweverij van Innertkirchen waar nog op een traditionele manier wordt geweven.

• Tussen Aare en MIB bahn

Een leuke inloopwandeling van ongeveer een kleine 3 uur. Tussen de Aare en de MIB Bahn in Innertkirchen (625m) wandelen we richting Äppigen. Over het houten loopbruggetje passeren we het Gadmerwasser en wandelen steil het teerweggetje achter de KWO omhoog en bereiken even later Äppigen. Äppigen ligt 50 hoogtemeters hoger dan Innertkirchen op een Alm boven de Aare aan de rand van de Hasliberg. Het gehucht kent een aantal boerderijen en enige vakantieverblijven. Na Äppigen wandelen we het steile bergweggetje door het Trocheweid en genieten boven even van het mooie uitzicht over Innertkirchen en Grimselpass. Vervolgens nemen we bij Obren Wylerli (820m), splitsing Reuti-Jochpass, de afslag Hasliberg/Reuti (45 min).

• Unterbach

Over het erf van de plaatselijke boeren wandelen we verder richting Reuti. Hebben op de Alm in Obren Wylerli zicht op de loop van de Aare richting Brienzersee. Na de Alm op Stapf bereiken we het teerweggetje richting Reuti. Het weggetje is voor voertuigen alleen door plaatselijke bewoners, veelal boeren, te gebruiken. Die op deze wijze ’s zomers eenvoudiger het Gental kunnen bereiken waar dan veelal het vee staat te grazen. Aan de zuidzijde van Reuti (1045m) wandelen we het dorp binnen. In de tweede week van juni blijkt dat alles in het dorp nog is gesloten de lange winter heeft ook hier zijn sporen achter gelaten. In Reuti wandelen we voor de brug over de Milibach linksaf het teerweggetje op richting Mühlefluh (uitzichtpunt).

• Lucher-Reuti

Bij Lucher-Reuti gaat het teerweggetje over in een natuurlijk wandelpad. Langs prachtig gekleurde akelei wandelen we over het fitnessparcours naar de Mühlefluh. Genietend van het uitzicht over Meiringen en de Brienzersee besluiten we om via het Tripfiwald af te dalen richting Tripfi, Wylerli en uiteindelijk Meiringen. Het goed gemarkeerde bospad doet ons uitkomen op de Tripfi Alm. Maken enige foto’s van de omgeving, de boerenschuren en vervolgen de wandelroute. Op de splitsing in Wylerli gaat het linksaf over Obren Wylerli (waar we de heenreis zijn langs gewandeld) richting Innertkirchen dat vervolgens nog één uur wandelen is. Rechtsaf gaat het naar Meiringen (30 minuten). Langs het Schlosswald wandelen we Meiringen binnen nabij Restaurant Du Pont en nemen het treintje van de MIB Bahn (Meiringen-Innertkirchen-Bahn) naar Innertkirchen. Een leuke inloopwandeling met een gering aantal hoogtemeters in een prachtige omgeving.

• Unterstock/Urbachtal

De Urbach is een 10 km lange zijrivier in het Haslital. Het hoogste punt in het Urbachtal is de Gauligletscher. Het Ürbachwasser stroomt door de Gaulisee en het Urbachtal tot Innertkirchen en mond daar uit in de Aare. We wandelen over het dijkje, langs de Aare stroomopwaarts en passeren na enig tijd het Urbachwasser. Langs de woning voor de bosrand gaat het steil bergopwaarts door het Gschliechtiwald. In 2010 is hier een blootvoets-wandeling aangelegd. Klauterend over boomwortels en stenen vervolgen we de route. Halverwege de route hangt een touw klaar om je naar boven te trekken en iets verderop kan men over boomstammen lopen. Langs een klaterend beekje wandelen we het bos uit en hebben we een prachtig uitzicht op de alphutten van Understock en de bergketen in het Urbachtal. Ook Understock bezit een aantal prachtige oude boerderijen en met de Engelhörner op de achtergrond kan het bijna niet meer Zwitsers. Het uitzicht van Understock is fenomenaal. Zowel op Innertkirchen als richting Sutenpass met links Planplatten en rechts de Blattenstock. Late herfstbloeiers in een tuin maken de dag nog kleurrijker. Het brandhout stapelen schijnt hier een fraaie bezigheid te zijn. Wanneer we Understock verlaten gaan we rechtsaf over een alm (gemarkeerd op bovenleidingpalen) en komen uit in Pfängli, vooraan in het Urbachtal. Over de rijbaan gaat de wandelroute nu verder richting de Gaulihütte, achter in het Urbachtal of over het Urbachwasser richting Innertkirchen. Langs en door het bos fotograferen we nog een aantal paddenstoelen en komen uiteindelijk terug in Innertkirchen.

• Undestock/Urbachtal Engelhorner

Het uitzicht van Understock (893m), richting het Urbachtal, met de Engelhörner. De bergketen tussen het Urbachtal en de Rosenlaui. Vanaf Understock gaat het gemoedelijk over de rijbaan naar de parkeerplaats op Geissgädmer. Hier hebben we de keuze, het steile bospad-, of de rijbaan volgen, door de laatste keuze te nemen leggen we wel een langere afstand af. Het is nog vroeg in de morgen en besluiten om over de rijbaan bergopwaarts te gaan, achteraf gezien geen verkeerde keuze. De eerste schuur die we tegenkomen op de wandelroute staat in het Understockwald. Daar waar de rijbaan en het bospad elkander kruisen. Over de rijbaan hebben we eigenlijk constant uitzicht op de Engelhörner en als we achterom kijken op de Hasliberg, hetgeen we in het bos missen. Op Hohstalden komt het steile bospad en de rijbaan weer samen, fotograferen de Engelhörner nogmaals en vervolgen de wandelroute.

• Engelhorner

Over de rijbaan maken we nu een grote omweg, maar het uitzicht op de Engelhörner blijft ons fascineren. Op Loibschwand (1202m) komen beide paden weer samen en vormen een wandelweg richting Loibalp. In de vroege ochtend wandelen we Loibalp binnen en hebben vanaf hier uitzicht op de Engelhörner en de Schwarzenberg met Hangendgletscherhorn. Na Loibalp is het even opletten en de wandelkaart goed bekijken. Voorbij Loibalp splitst de weg zich, het juiste pad is achter de alp-hut bergopwaarts. De wandelroute is slecht gemarkeerd en zo te zien maken er maar weinig mensen gebruik van richting Loibstock.

• Understock

De enige markeringssteen die we tegen kwamen ligt vlak boven de Loib-alp-hut. En ook deze steen is nodig aan een nieuw likje verf toe. Boven de Alphut van Loib bevindt zich een prachtig ruig gebied. We schieten een aantal foto’s en proberen ons er zo goed mogelijk door te wringen. Van een bergweg is geen sprake meer. Loibstock en/of Laubstock stond op de alp-hut op Loib aangegeven als nog 1.30 uur. Na 45 minuten hou ik het op Zum Stock (1545m) voor gezien. Regelmatig zit ik in een wildspoor i.p.v. een bergweg, er is geen enkele markering te vinden. Op de rotspunt Zum Stock, neem ik nog een aantal foto’s van de omgeving en richting Innertkirchenen. Door het hoge struikgewas baan ik me weer een weg richting Loibalp. Gezamenlijk gaan we weer richting dal na eerst het een en ander genuttigd te hebben. Op Loibschwand, verlaten we de rijbaan en slaan links het steile bospad in. Door het Hohstaldenwald gaat het via Hohstalden en het Understockwald terug naar de parkeerplaats bij Understock. Maken nog een foto boven Understock en hebben afgezien van de dwaaltocht boven Loibalp, toch een leuke dag gehad.

• Schrotwang

Bevonden we ons op de wandeling naar de Blattenstock op de Grimselpass nog aan de noordwest zijde van de Bänzlauistock. Op Spygerberg aan de Sustenpass bevinden we ons aan de noordoost zijde van de Bänzlauistock. De wandeling begint op de Sustenpassstrasse langs de camping in Wyler gaat het over de rijbaan bergopwaarts. Langs een aantal woningen “In der Bielen” net tegen het Wylerwald bevinden we ons op 900 hoogte meters en mogen volgens de aanwijzingen daar niet verder rijden. Alleen bewoners hebben toegang tot aan Schrotwangalp. Ons rest niets anders dan de 300 hoogtemeters te voet af te leggen over de saaie toegangsweg naar de Schrotwangalp. Een plaat aan een boom gespijkerd met enige verfresten (waar we het woord Spygerberg van maken) wijst ons in de goede richting. Het Wylerwald gaat over in het Flüeliwald maar in beide bossen is de toegangsweg even saai. De doorgaande weg blijven we volgen (ondanks de vele af buigingen die nagenoeg allen dood lopen) tot aan de Alpwoning op Schrotwang. Tussen de koeien door, over de Schrotwangalp en achter de Alpwoning gaat het verder bergopwaarts.

• Spygerberg

Achteromkijkend hebben we zicht op de Wylerdümen. Er hangt nog een behoorlijke laaghangende bewolking en we hopen dat dit weldra zal oplossen. Na enige honderden meters, midden op een alm staat op een plank Spycherberg aangeschreven. Het wandelpad rechtdoor loopt dood tegen de Nessenlouwigraben aan, een bergbeekje vol stenen komend van de Bänzlauistock. Over de alm gaat het steil bergopwaarts, achteromkijkend een behoorlijk stuk gestegen ten opzicht van het Haslital. De Wylerdümen dreigen in de wolken te verdwijnen en het weer baat ons wel een beetje zorgen. Tussen de bomen en de wolken door zien we Planplatten verschijnen. Vervolgens bereiken we Spycherberg (1434m). De Alphutten zijn nog in “winterslaap” en het zal nog zeker een maand duren voor de geiten boven zijn. Achter een Alphut en uit de wind nuttigen we onze meegebrachte lunch, maken nog een aantal foto’s van de omgeving en vervolgen onze wandelweg richting de meren boven de Spygerberg. Zum See op 1838m hoogte en Bim Luteren  Seeli (1872m) het zijn twee kleine bergmeren onder de noordoostzijde van de Brunnenstock. De wandelroute staat verder niet aangeduid en vanaf Spygerberg zijn we ook geen aanwijzingen tegengekomen, een goede wandelkaart mag hier dan ook niet ontbreken.

• Muhletal

Aangekomen bij de Abnetbach is het nog ruim een 300 hoogte meters stijgen naar boven kijkend heeft dit geen toegevoegde waarde. De nevel blijft hangen boven de Spygerberg en we besluiten om terug te wandelen. We fotograferen nog enige bloemen, waaronder orchideeën en wandelen langs de alp-hut op Schrotwang terug richting Sustenpass. Tussen de bomen door en over de Schrotwangalp kijken we op het Mühletal aan de Sustenpassstrase en besluiten om er nog even te gaan kijken. De oude zaagmolen uit 1758 werd enige jaren geleden gerestaureerd en opnieuw in gebruik genomen. De oude zaagmolen is een object van nationale betekenis en geeft weer hoe ruim twee eeuwen geleden de mensen hier gewerkt hebben. De molen is in het bezit gekomen van het landschapsmuseum Hasli, die de zaagmolen regelmatig in bedrijf stelt. Säge Mühletal is vrij toegankelijk en is het enige bouwwerk in deze omgeving uit die tijd dat behouden is gebleven. Na de bezichtiging rijden we terug naar camping Grimselblick één van onze basisstations voor de vele uitstapjes in dit prachtige gedeelte van Berner-Oberland.

• Gental Wagenkehr

Het Gental is een lang uitgestrekt dal dat o.a. te bereiken is via de Sustenpass. Na het plaatsje Wiler krijgt men een afslag in noord oostelijke richting “Het Gental”. De storm van 1999 heeft een grote ravage aangericht in het dal. Het lawinehout is daar een voorbeeld van. Het Gental wordt in de volksmond ook wel Engstlental genoemd. Een leuke link van het Gental is: http://www.alp-gental.ch/. Het is een privé weg en er zal dan ook tol betaald moeten worden (bij restaurant Wagenkehr) al is dit maar een paar Franken. Denk eraan dat er ook openbaar vervoer is en deze ten alle tijden voorrang heeft op al het overige verkeer.

• Gental Wagenkehr

In restaurant Wagenkehr hangt wel een heel toepasselijke spreuk boven de stamtafel. Aan het eind van het dal vinden we Engtslenalp en de Engstlensee (1834m). Engstlenalp is het centrum van de ambachtelijke kaasmakerij en is zeker een bezoekje waard. Hier wandelen we via de Engstlensee richting de Jochpass, de verbinding naar het Engelbergertal. Aan het eind van de Engstlensee kun je te voet verder of je neemt de stoeltjeslift naar de Jochpass. De Jochpass is de verbinding tussen de kantons Obwalden en Bern. Berghaus Jochpass bevindt zich op pashoogte (2222m), omgeven door de Graustock en Jochstock. Hoge bergtoppen in een eeuwige ijsmassa, met een betoverende uitzicht op o.a. de Wendenstöcke (3042m), Reissend-Nollen (3003m) en Titlis (3032m).

De wandeling naar de Enstlensee over de Hasliberg staat onder Hasliberg beschreven. Kortom: een dal waar je de tijd even vergeet en alleen maar kunt genieten.

• Scharmad/Engstlenalp

Een zijdal op de Sustenpass voert ons door het Gental, naar Engstlenalp. Daarvandaan begint de wandeling over de Sätteli naar de Tällihütte. Een tijd staat er niet aangegeven naar de Sätteli, maar gezien de afstand zal het ongeveer 2 uur in beslag nemen. De prachtige naaldbomen in de buurt van Engstlensee leveren de volgende plaatjes op. Langs de Engstlensee gaat het dan gestaag omhoog. Bij het gehucht Scharmad, hebben we een prachtig uitzicht op de Wetterhorngroep. Langs de Schamadbander gaat de route over een glooiend, open berglandschap met prachtige vergezichten op omliggende bergtoppen en bergweiden. Vanaf de wandelroute hebben we een mooi uitzicht op het kleine stuwmeer Teiflaui van de KWO. Velen die het Gental hebben bezocht weten niet dat hier een stuwmeer is.

• Stuwmeer Teiflaui

Aangekomen bij Bäregg hebben we een prachtig uitzicht op de Wetterhorn, Mittelhorn en Rosenhorn, ook wel de Wetterhorngroep genoemd. Het laatste stuk van de wandelroute richting Sätteli gaat langs de Chline Tälli. De prachtige rotsformatie met diepe kloven hangt als het ware over de wandelroute. Baumgarten het gehucht boven Schwarzental in het Gental, is duidelijk te zien vanaf Chline Tälli.

 

• Satteli/Tallistock

Een laatste korte steile klim over losse stenen. Een terugblik naar het Gental. De laatste loodjes naar de Sätteli. Op de Sätteli, het eindpunt van de Tälligrat en tevens de overgang van het Gental naar Gadmertal op de Sustenpass. De terugweg gaat vanaf de Sätteli via Birchlaui richting Tällihütte en is volgens de routewijzer nog een uur te gaan. Birchlaui kenmerkt zich door het prachtige open berglandschap met steile afdalingen aan de voet van de Tällistock. Na een uur lopen krijgen we de Tällihütte in zicht. Onder het genot van een drankje genieten we op het terras van de Tällihütte van het prachtig uitzicht en nemen we tenslotte de kabelbaan naar het dalstation in het Gadmertal. 

 

 

 

Een impressie van het wandelgebied.

• Jungi-Bache Gental

De Jungi-Bäche in het Gental, (iets voorbij Schwarzental) kan worden omschreven als een wonder der natuur. Ze ontspringt uit verschillende kwel-stromen van horizontale spleten. Na intensief geologisch onderzoek is de oorsprong van deze bronnen nog steeds niet volledig opgehelderd. In de Engstlensee, het romantische natuurgebied met zijn eeuwen oude pijnbomen, weerspiegelt de Wendenstöcke zich in het water. Engstlenalp wordt gekenmerkt door zijn uitgestrekte bergweiden, stallen en “Käsespeichers”. Engstlenalp was sinds de vroege middeleeuwen een belangrijk handelscentrum.

• Hotel/Engstlenalp

Het hotel wordt omgeven door een oude stenen muur met daarachter een oud houten gebouw. In dit gebouw zijn de goedkopere overnachtingen te boeken. Hotel Engstlenalp werd in historische stijl gerenoveerd en in de eetzaal vindt u nog de historische foto’s van handelsreizigers. De historische Sbrinz route voert nog jaarlijks langs het hotel. Achter het hotel staan een aantal boerderijen waar op ambachtelijke wijze de melk van de koeien tot kaas wordt verwerkt. Hier begint ook de wandeling richting Tannalp (Engstlensee-Tannensee-Melchsee-Frutt-Bonistock- Engstlensee).

 

• Tannenalp

Over het Geissplatz (1635m) klimt het langzaam over de Spycherflue richting Tannalp (1975m). Het kerkje dateert uit 1961 en lijkt ouder dan het is. Het restaurant Berghaus Tannalp is van juli tot oktober dagelijks geopend. Langs de Tannensee blikken we nog even terug naar Tannalp, om vervolgens door te wandelen langs de Tannenbach naar Melchsee-Frutt. Vanaf Distelboden nemen we de cabinebaan naar de Bonistock (2170m). Het bergrestaurant bied ons een prachtig uitzicht op omliggende toppen en bergmeren. Vanaf Boistock gaat het over de Tannenschild graat naar Chringen (2150m). Over de Schnuer gaat het dan gemoedelijk richting Tannalp. Op de Spycherflue hebben we Engstlenalp al weer in het vizier. Aan de Engstlensee nog even nagenieten van de prachtige dag.

• Jochpas

Een niet alledaagse route, maar als men vroeg uit de veren is, kan men deze tocht gemakkelijk op een dag doen. De Titlis wordt veelal vanuit Engelberg gedaan, maar is vanaf Meiringen/Innertkirchen ook te doen (Engstlenalp 1834m - Jochpass - Trübsee - Titlis 3032m). We reden al vroeg de Sustenpass op, om vervolgens het Gental in te rijden. Zoals al eerder is gezegd het is een privé weg, waar dus een paar CH franken moet worden betaald. Door het adembenemende Gental, komen we uiteindelijk aan in Engstlenalp, hier parkeren we de auto en gaan te voet verder. Via de Engstlensee lopen we naar de Jochpass, omdat de gondel pas rond 09.00 uur ging. De Jochpas is de verbinding tussen de kantons Obwalden en Bern. Berghaus Jochpas bevindt zich op pashoogte (2222m), omgeven door de Graustock en Jochstock. Hoge bergtoppen in een eeuwige ijsmassa, met een betoverende uitzicht op o.a. de Wendenstöcke (3042m), Reissend-Nollen (3003m) en Titlis (3032m).

• Scharmad/Engstlenalp

Op Jochpass aangekomen kun je vanaf de Jochpass met de lift (of te voet steile afdaling) naar de Trübsee. De gondel naar Trübsee was al in gebruik, om geen tijd te verliezen kozen we voor de gondel naar de Trübsee een prachtig bergmeer met kristal helder water, die rondom te belopen is over een "mooie" asfaltweg. Waarschijnlijk heeft men deze weg hierheen gelegd omdat men ook met paard en wagen rond het meer kan rijden. Maar hier storen we ons niet aan, al hoort naar onze mening hier niet zo een weg te liggen. Na een wandeling om het halve meer komen we aan bij het Bergstation naar de Titlis, waar je vervolgens met de Rotair naar de Titlis kunt (3032m). De Rotair Titlis zoals de bergbaan genoemd wordt is een avontuur op zich, deze spectaculaire vaart (de eerst ronddraaiende cabine ter wereld) voert u over de prachtige gletsjer naar de Titlis 3060m. Het hoogste uitzichtpunt van centraal Zwitserland. Zie ook de volgende link: http://www.titlis.ch/

• Titlis

Het panoramarestaurant met zon terras biedt u een prachtig uitzicht over bergen en zeeën tot aan het Zwarte Woud in Duitsland. Een gletsjergrot van 150 meter gangen, nissen en uitzichtpunten. De zuidelijke wand heeft een tunnel van 180 meter lang, met uitzicht over de Tessiner Alpen. Sinds december 2012 kunnen bezoekers hun moed testen door over de hoogstgelegen hangbrug van Europa te wandelen. De Titlis Cliff Walk hangt op 3000m boven zeeniveau en is tot dusver de hoogstgelegen hangbrug van Europa. De brug biedt een spectaculair uitzicht op de Wenden gletsjer, de Wendenalp en de nog lager gelegen Sustenpass.

Verder vindt u er een nostalgische foto studio en kan men vanaf vijf personen gratis een rondleiding krijgen door de machinekamer. Eenmaal buiten loopt u over een prachtige gletsjer richting de Grosstitlis 3239m, deze kan met een gids worden beklommen in ruim een uur. Je kunt je laten afdalen in de gletsjer spleten, of de skilift nemen naar een lager gelegen plek op de Titlis waar je met een autoband een sneeuwhelling af kan glijden. Al met al een belevenis om niet gauw te vergeten en de kinderen voelen zich hier thuis. Omdat de tijd vliegt op zo een dag moet je wel rekening houden met de laatste gondel, van Trübsee naar Jochpass en Engstlenalp, anders moet er nog een kleine drie uur worden gewandeld.

• Sage Muhletal

Zondag 13 juni 2010 werd de zaagmolen uit 1758 feestelijk geopend. De molen wordt door water aangedreven, het houten aanvoerkanaal meet 64,5 meter. Het waterrad daarentegen heeft maar een doorsnede van 1,20 meter. De zaagmolen was vroeger van groot belang in het Mühletal.

Het is het enig overgebleven bouwwerk uit die tijd. Nu is “Die Säge Mühletal” in het bezit gekomen van het Hasli museum.

• Nessental

In de vroege ochtendgloren verlaten we het basisstation in Innertkirchen en rijden met de auto  de Sustenpass op tot aan Nessental in het Gadmertal. Half juni 2013 is de Sustenpass nog steeds niet geopend vanwege de hevige sneeuwval afgelopen winter en voorjaar. Nessental ligt vooraan op de Sustenpass en valt dit jaar voor het laatst onder de gemeente Gadmen, in 2014 fuseren beide gemeentes in de nieuwe gemeente Innertkirchen. We parkeren de auto voor het oude schoolgebouw in Milistalden (974m), het gehucht iets boven Nessental. Van hieruit begint onze wandeling richting Tällihütte (1726m) er zal dus al met al ruim 700 hoogtemeters overbrugd moeten worden. Niet een alledaagse wandeling naar de Tällihütte, omdat de wandelpaden sinds de kabelbaan in bedrijf is weinig meer worden gebruikt.

• Staldi

In het dorp fotograferen we een aantal woningen, de omgeving en wandelen rechtsaf het teerstraatje op richting de Alphutten op Staldi. Passeren de Ussre- en Indre Nessentalgraben (gebouwd 1993-1994) die er voor moet zorgen dat Nessental niet door een lawine, of modderstroom wordt getroffen. Wandelen door het tunneltje en bereiken niet veel later de eerste alm, berg alp Staldi (1122m) vanwaar we de Tällistock al kunnen zien. Tussen de bomen door fotograferen we het dorp Nessental aan de Sustenpass. Vanuit Staldi hebben we een prachtig uitzicht op de aan de overzijde van de Sustenpass gelegen Triftgletscher en Wyssenollen 3398m. Na het nemen van de benodigde foto’s vervolgen we de wandeling richting Mettli.

• Tallistock

Evenals de alphutten op Staldi zijn ook deze alphutten nog niet bewoond. De nachten schijnen nog te koud te zijn voor de koeien en het gras is vanwege de lange winter nog niet voldoende hersteld. Langs de alphutten op Mettli vervolgen we de bergwandelweg waar de wegbewijzering hier en daar een likje verf kan gebruiken. Letterlijk door het struikgewas moeten we ons een pad banen, passeren een waterval en vervolgen de bergweg door het Birchlauiwald. Ook dit pad is de laatste jaren niet onderhouden en vergt hier en daar de benodigde capriolen om verder te komen. Aan het eind van het bospad zijn we het spoor bijster en vinden uiteindelijk aan de bosrand een markering. Hebben na enige meters een prachtig uitzicht op de Tällistock, maken wat foto’s en wandelen de alm op naar het bergdorp Birchlaui. Een verschrikte vos en verdwaalde gems verlaten het stille bergdorpje.

• Sneeuwveld

Ook de alp op Birglaui (1597m) is nog niet permanent bewoond vanwege het weer. De Tällihütte staat als 20 minuten bewegwijzerd. We vervolgen de wandelroute en staan na de heuvel oog in oog met de voor ons opdoemende Titlis (3032m). Na het passeren van een aantal sneeuwvelden staan we plotseling voor een sneeuwkegel op de Usser Flüeligraben. Met de hut in het vizier hebben we geen ander mogelijkheid dan terug te keren.

• Alphut

Tot onze grote ergernis kunnen we het bergstation van de kabelbaan richting dalstation aan de Sustenpass over het sneeuwveld niet bereiken en zullen te voet de ruim 700 hoogtemeters weer moeten afleggen. Het grote nadeel van een kabelbaan bij een berghut: als de eigenaar van een berghut verzuimt om aan te geven of de wandelroutes wel of niet toegankelijk zijn. Voor enige jaren zouden we erop geattendeerd zijn, maar tegenwoordig moet je het zelf maar uitzoeken! Ook de “Berner Wanderwege”, laat wel eens een steekje vallen, om over de slechte markering en toegankelijkheid maar te zwijgen!

 

• Solegg

Na een korte pauze op Birchlaui besluiten we om het eerste gedeelte over de rijbaan te wandelen nemen onderweg enige foto’s en passeren een prachtig gelegen berghut met de Tällistock op de achtergrond. Op de rijbaan volgen we de wandelmarkering van het bergpad richting Nessental. Uit navraag bleek dat het hier om een oude markering gaat, die binnenkort (2013) weg gehaald zal worden. Over Solegg is dus geen wandelroute meer richting het Nessental. Het eerste gedeelte gaat over een oude handelsroute naar het bergdorp Solegg (1385m) waarvan ook hier het laatste gedeelte door het Furenwald nauwelijks of slecht gemarkeerd is.

• Alphut Undere Sattel

Over de alm op Solegg verdwijnt een roedel Gemsen met jongen het bos in, te laat om nog een foto te maken helaas. Vanaf Solegg is het even zoeken om het juiste pad te vinden naar Obere Sattel (1307m). We hebben enigszins haast omdat het lichtjes is beginnen te regenen en een natte alm wandelt nu eenmaal niet prettig. Bij de alphutten op Obere Sattel kunnen we even schuilen en na korte tijd is het al weer opgeklaard. Over de steile alm, waar over enige weken de koeien zullen grazen, wandelen we verder en bereiken uiteindelijk Undere Sattel (1207m). Zowaar treffen we hier bewoners aan die de berghut in gereedheid brengen. We bevinden ons nu weer op de toegangsweg naar de alphutten in dit gebied, wandelen over het teerstraatje langs een waterval en bereiken uiteindelijk Nessental.

• Dalstation Triftbahn

Vanuit het dorpje Furen 1149m op Sustenpass beginnen de wandelroutes naar de Tallihütte 1716m, de Windegghütte 1887m Triftbrücke en Trifthütte 2520m. Beide beginpunten bezitten inmiddels een dalstation met cabineliften. Iets voor Furen de Triftbahn en tussen Furen en Gadmen de Tällibahn. Maar een wandeling naar deze berghutten is wel net zo indrukwekkend.

Zie ook het verhaal onder Berghutten; Tällihütte, Windegghütte, Trifthütte.

• Eerste Triftbrucke

Staat onder de Windegghütte op deze site de oude Triftbrücke uit 2004 nog beschreven, op 12 Juni 2009 was het dan zover, de nieuwe Triftbrücke werd officieel geopend. Niet dat de oude Triftbrücke uit 2004 al versleten was, maar de oude brug had teveel last van de “Föhnwind” die behoorlijk te keer kan gaan in dit gebied. Vele malen werd de brug uit zijn ankers getrokken en moest het geheel opnieuw verankerd worden. Ook de toegang naar de oude Triftbrücke was voor menigeen geen dagelijkse trip. In 2004 was de oude Triftbrücke met een spanwijdte van 102m, 80 hoogte meters boven de Triftsee en 1720m boven zeeniveau de hoogst gelegen hangbrug van de Alpen.

• Triftbrucke

De nieuwe Triftbrücke in 2009 heeft een lengte van jawel 170m, hangt 100 hoogte meters boven de Triftsee, de bouwkosten bedroegen 350.000 CHF. 5 Km. staaldraad werd in de brug verwerkt met een totaalgewicht van 7,5 ton. Verder waren er 6500 bouten nodig en zijn er 340 houten loop planken gelegd om de overkant te bereiken. De toegang naar de Trifthütte is dus een stukje hoger komen te liggen.

De oude Triftbrücke zullen we zeker nog een keer tegenkomen, deze wordt herbouwd in het Göschenertal, te weten bij de Salbitschijen-Biwak. Hier maakt de brug deel uit van de verbinding tussen Voralp- en Salbithütte en zal dan Salbitbrücke heten, zomer 2010 zal de brug geopend worden. (Zie ook het project “Salbitbrücke” ).

Zie verder de foto's en links op de site: Hangbruggen Zwitserland.

• Restaurant Alpenrose-Obermaad

Gadmen gelegen op 1200m aan de Sustenpass in het Gadmertal, maakt deel uit van het district Oberhasli. Het is een kleine gemeenschap, telt ca. 300 inwoners, kerk Restaurant en een plaatselijke super. De geschiedenis van dit dorp dateert echter uit 1420, toen de naam voor het eerst in de boeken verscheen onder de naam Gadman, (Gadam/Gadum uit het oud Duits en betekent schuur, klein huis). De kerk van Gadmen werd in 1722 gebouwd, in de toren bevonden zich twee klokken die zich thans onder de preekstoel bevinden. De klokken werden in 1959 verwijderd, in 1931 en 1996 werden er renovatie werkzaamheden uitgevoerd aan de  kerk die onder monumentenzorg staat.

De lawinegevaren in Gadmen worden duidelijk uitgebeeld in de rondwandeling door Gadmen het zgn.; “Lehrpfad Naturgefahren” aangeduid als, Gefahrenpfad.

• Wandelroute Obermaad Gadmen naar Innertkirchen

De wandelroute vanaf Obermaad Gadmen - Innertkirchen staat voor 3 uur aangeschreven en gaat door het prachtige Gadmental, Nessental en Mühletal. De cabine van de bergbaan naar de Tällihut komt tevoorschijn uit de wolken, die ons niet veel goeds beloven. We zoeken een schuilplaats voor de regen en na enige tijd vervolgen we de wandeling. Langs een stuwmeertje bij Gadmen gaat het langs het Gadmenwasser naar Furen, waarvandaan ook de wandelroutes naar de Windegghütte en Trifthütte beginnen. Ondanks de laag hangende bewolking hebben we een prachtig uitzicht over het Gadmental.

• Nessental

De schietbaan onder de Triftbahn benutten we als rustplaats. De oude parkeerplaats (Chäppeli) vanwaar de westelijke route naar de Windegg- en Trifthütte begint, doet na invoering van de Triftbahn geen dienst meer. De weg ernaartoe is namelijk afgesloten voor motorvoertuigen. We wandelen vervolgens langs Marmorsäge onder de Sustenpassstraat door over de oude Sustenpassroute het Nessental binnen. De dorpsnaam duidt er op dat hier vroeger een zagerij heeft gestaan, wat niet zo verwonderlijk is gezien de enorme stenenmassa in de kloof. Het Nessental ligt op een hoogte van 925m halverwege de wandeling. De volgende onderdoorgang van de Sustenpassstraat  gaat  vervolgens verder richting Hopflauenen.

Langs het stuwmeertje van de plaatselijke energiecentrale (KWO) wandelen we verder. De wandelroute staat hier niet duidelijk aangegeven maar men dient deze door het hek te volgen en niet over de rijbaan van de KWO. Door Hopflauenen en langs kletterende beekjes gaat het richting Wiler. Mooie bloemen met prachtige vlinders veraangenamen de wandeling.

• Gasthof Tannler Wiler

Wiler ligt op 735m hoogte heeft een prachtig restaurant waar het goed toeven is, Gasthof Tännler. Het terras in de landelijke omgeving nodigt uit om te blijven. Het restaurant werd in 1633 gebouwd door de voorouders van de huidige eigenaar Andreas Tännler, die het familie bedrijf in 2011 overnam van zijn vader. Gasthof Tännler werd in 1672 uitgebreid, in 1988 werden de kamers gerenoveerd en in 1992 de keuken. De wandeling gaat vervolgens grotendeels langs de rijbaan richting Innertkirchen, waar we uitkomen in Hof tegenover de kerk.

• Wendenalp/Sustenpas

Achter de Feldmoshubel op de Sustenpass bevindt zich een prachtig wandelgebied die zowel met de auto als te voet bereikbaar is; de Wendenalp. Op de Sustenpass, iets voorbij Gadmen-Obermad, rijdend richting pashoogte, gaat een weg links omhoog richting de Wendenalp (Wendenläger).

Het betreft hier een privéweg waarvoor betaald moet worden (in 2009 10.00 CHF). De 3,4 km lange Wendenstrasse werd door de plaatselijke bevolking en de Genietroepen van het Zwitserse Alpenkorps in 1983 voltooid. Een kleine 80m vanaf de Sustenstrasse staat een ticketautomaat alwaar men kan betalen. Het betalingsbewijs dat men krijgt dient zichtbaar voor het raam gelegd te worden om vervolgens over de straat te mogen rijden.

• Gadmen

Wij kiezen zoals gewoonlijk voor een iets natuurlijker route, de wandelpaden. Om deze te bereiken dienen we te beginnen in Obermad (achter de plaatselijke camping) of we rijden nog iets verder. Na de 4e (korte) tunnel krijgen we aan de linkerkant de Feldmooshubel. Iets verder parkeren we de auto op Feldmoos en gaan te voet door het Gschletterschlagwald richting de Gschletteralphütte (1750m).

Let wel, het betreft hier een privéhut welke alleen rood wit rood aangegeven wordt en waarvan men de naam niet op de route tegen zal komen. Een terugblik richting Sustenpass. Na een honderdtal hoogtemeters komen we uiteindelijk aan bij de Gschletteralphütte (1750m).

• Wendestocken

Het uitzicht van deze geringe hoogte richting de Gadmerflue (Tallihütte en Klettersteig aldaar) is adembenemend. De Wetterhorngüppe lijkt ineens heel dichtbij vanaf de hut, maar ook de Wendenstöcke (3042m), Reissend Nollen (3003m) en de Titlis (3238m) staan op "steenworp" afstand. Met een telelens kunnen we zelfs de SAC Berghut “Bivak am Grassen (2647m)” zien. Na iets genuttigd te hebben en van het prachtig uitzicht hebben genoten vervolgen we de route over de Wendenlamm richting Wendenalp (1603m).

• Titlis/Wendengletscher

Vanaf de Wendenlamm kijken we boven op het lager gelegen Wendenalp met het Wendenwasser komend van de Wendengletsjer.De Wendengletsjer heeft ook zijn beste tijd gehad en is net als zoveel gletsjers de laatste jaren behoorlijk geslonken, aan de rechter kant bevindt zich de Fünffingerstöck. De afdaling naar het Wendenwasser is behoorlijk drassig omdat de vele kleine bergbeken over de te lopen route stromen. Een betonnen brug brengt ons aan de andere kant van het Wendenwasser alwaar de route richting Wendenalp gaat.

 

• Wendenalp

Wij gaan nog even naar het eind van de Wendenalp, aan de voet van de Wendengletsjer waar we nog het één en ander op de gevoelige plaat vastleggen. De wandelroute richting Wendenalp gaat over de aangelegde asfaltweg. Tijdens de wandeling komen we veel bergmarmotten en prachtige bloemen tegen. Wendenalp stelt verder niet veel voor; een klein boerendorp met een aantal woningen. Vanaf de Wendenstrasse hebben we een mooi uitzicht op de bochtige Sustenpass. De saaie asfaltweg naar beneden stelt verder weinig voor.

• Spycher

Aan het eind van deze asfaltweg fleurt een oude “Käsespeicher” uit het jaar 1660, die in de jaren 80 is gerestaureerd, het geheel nog enigszins op. We lopen iets terug richting Obermad om vervolgens de weg over te steken voor Wellmatten (1220m) en wandelen bergopwaarts richting auto. Bedenk wel dat het nog een 400 hoogtemeters lopen is richting Feldmoos (1638m).

 

 

• Gadmen

De ruimte bij de ingang naar de Wendenalp vanaf de Sustenpass is niet erg geschikt om auto’s te parkeren. De boeren richting Wendenalp gaan er regelmatig langs met landbouwmachines. Af en toe is een caravanbezitter maar al te blij dat er zulke uitwijkmogelijkheden zijn om de remmen van de caravan even af te laten koelen. Vanaf Gadmen-Obermad is het een kleine 3 uur lopen. Het voordeel is dan dat er aan het eind niet meer hoeft worden geklommen wat sommigen wel zo prettig vinden. Bedenk wel dat er dan vanaf  Gadmen-Obermad (1200m) een 600 hoogtemeters moet worden geklommen, 200 hoogtemeters moet worden gedaald naar Wendenalp om vervolgens nog eens 400 hoogtemeters te dalen over de asfaltweg richting Gadmen-Obermad.

Vanuit Gadmen is de hut boven het midden van de rechterwoning te zien, een privéhut op een prachtige locatie om jaloers op te worden.

• Steinlimigletscher

Vanuit Innertkirchen gaat het gemoedelijk omhoog naar het hoogste punt 2044m, onderweg komt men mooie uitzichtpunten tegen en vier kilometer voor de top in een scherpe bocht Steingletscher. Op de grote parkeerplaats voor hotel Steingletscher kan men de auto parkeren om te voet verder te gaan. 

Een van de mooiste plekken op de Sustenpass is wel Steingletscher. Na de Himmelrank, dichtbij de top wordt het traject nog indrukwekkender. De Steingletscher heeft een lengte van 5 km en bestrijkt een oppervlakte van 8 km². Het hoogste punt is de Sustenhorn 3492m, de Steingletscher mond uit in de Steinsee 1934m. Verder naar achteren in het doodlopend dal bevind zich nog de Steinlimmigletsjer, het punt vanwaar men de klim naar de Tierberglihütte 2795m kan beginnen. (Zie ook het verhaal onder Berghutten; Tierberglihütte).

• Seeboden

Rechts van het hotel op Steingletscher, kan men ook met de auto naar de achterste (Steinlimmigletscher) rijden, maar houd er rekening mee dat men bij de automaat 5 CHF moet betalen, omdat het een privè-weg is. Uit het informatie boekje "Gletscherpfad Steinalp Am Sustenpass" welke te verkrijgen is bij het VVV, kan men opmerken dat de gletsjer bij Steingletscher in het jaar 1860 tot vlak achter het hotel Steingletscher stond. Door de jaren heen is deze Steingletscher net als zo velen flink terug "gelopen", door het opwarmen van de aarde.

Een leuke link is: http://www.gletscherarchiv.de hier kan men vele jaren gletsjers met elkaar vergelijken.

• Seeboden

Onze route begint achter hotel Steingletscher en we volgen de bordjes Gletscherpfad. Het wandelgedeelte bestaat uit een onderste- en een bovenste gedeelte. Samen is het ruim 2 uur wandelen, wie niet zoveel tijd heeft of geen klim wil maken, kan bij de eerst gletsjer deur terug lopen naar de parkeerplaats. Het tweede gedeelte gaat vervolgens de rijbaan over en we klimmen gemoedelijk naar boven. Prachtige uitzichtpunten, bloemen en een mooie blik naar de Tierberglihütte, doen ons eten vergeten tot we bij een BBQ plaats komen bij Seeboden. Bij deze BBQ plaats nemen we dan ook een pauze en de meegebrachte worsten maken we hier warm.

Het tweede gedeelte heeft een rijke vegetatie aan planten, omdat dit gedeelte in de laatste ijstijd vrij van ijs bleef. Zelfs turf heeft zich hier ontwikkeld en er voor gezorgd dat er in de loop der jaren een goede humuslaag ontstond. Na het fotograferen van bloemen en planten vervolgen we de route richting de parkeerplaats. Onderweg werden we nog opgeschrikt door een adelaar welke hier nog veel voorkomen. Het laatste stuk lopen we langs het woeste water welke van de bergen komt en richting Innertkirchen gaat en uitmond in de Aare. Vlak voor de brug komen we nog een boerderij tegen waar kaas bereidt wordt: "Alpkäserei Steingletscher" (zie ook http://www.alpkaeserei-steingletscher.com/) na het een en ander genuttigd te hebben gaan we de brug over naar de parkeerplaats en hebben de volgende route al in gedachten (Steingletscher-Gadmen). We gaan met de auto terug richting Innertkirchen en bespreken onderweg onze volgende route.

• Wandelroute Steingletscher/Gadmen

Laat de grootsheid van de bergen op je inwerken. Luister naar de stilte van de natuur en geniet van de ruimte om je heen. Deze wandeling langs en door de Gigli aan de voet van de Giglistock 2900m en daarachter de Tierberg doet ons denken aan één grote stilte, afwisselend door kletterende beekjes en hoge watervallen. Onvoorstelbaar dat je de toch al drukke bereden Sustenpass tijdens deze wandeling niet hoort en nauwelijks ziet. Nadat we de auto geparkeerd hebben op de parkeerplaats bij de Steingletscher, gaan we langs het hotel, het bruggetje over en volgen de bordjes met rood/witte markering richting Gadmen.

Gemoedelijke dalende wandelpaden voeren ons door het Giglidal met aan de linker kant de Giglistock en het denderende water richting Gadmen. Na een behoorlijke daling komen we uit bij een rustig beekje en een aantal veenplassen, hier eten we en genieten van de omgeving. We vervolgen de route richting Gadmen komen nog wat oude hutjes tegen gaan door een klein tunneltje alwaar het eens zo rustig beekje weer een kolkende massa water wordt. Over de alm die dan voor ons ligt zien we Gadmen in de verte liggen, hier drinken we nog iets en gaan vervolgens de auto halen van Steingletscher met de bus of zoals wij met twee stellen lopen en de ene auto staan laten bij Gadmen.

• Oude Sustenpass

De oude Sustenpass pashoogte van de Sustenpass ligt op een hoogte van 2259m en is alleen te voet toegankelijk. Langs het Hospiz gaat het eerste gedeelte over asfalt richting het grotendeels ongerepte, wild romantische Meiental. De oude Sustenstraat ligt er nog prachtig bij, het stapelen van de stenen moet een hele klus geweest zijn. De rechtopstaande stenen markeren de breedte van de weg. De oude toegangspoort tussen het kanton Bern en Uri.

• Berghut Sustenpas/Meiental

Een oud militair onderkomen is nu privébezit, de berghut staat op een prachtige strategische plek en heeft zicht op het Meiental. Een smal bergbeekje voedt de lager gelegen wilde Meienreuss, een rivier de uiteindelijk uitmondt in de Urnersee. Via Chi Chelen, Guferplatten en Färnigen kan men de drie uur durende wandeling door het romantische Meiental naar het 1300m lager gelegen Wassen lopen. De afdaling door de tunnel richting Wassen, voert via het groene Meiental, het dal van de rivier de Reuss. De Sustenpass wordt vaak in combinatie gereden met de Furkapass en Grimselpass, gezamenlijk vormen ze de drie passentocht.

• Sustlibach/Sustenbruggli

De afdaling naar Wassen, als we de tunnel zijn doorgereden zitten we in het kanton Uri. Op deze lange afdaling, door het Meiental, komen we nog de Sustlibrüggli-Gorezmettlenbach tegen aan de linker zijde. (De hutten alhier worden beschreven onder Berghutten; Sustlihütte en Sewenhütte).

• Kerk Wassen

Wassen is het begin of het einde (hoe je het maar bekijkt) van de Sustenpass. Wassen ligt op een hoogte van 916m. Het markante punt van Wassen is de witte barokkerk de "St. Galluskirche" met voor de kerk het standbeeld van “Vader des Vaderlands ” Niklaus von der Flüe. De "St. Galluskirche" uit 1735 is ook van binnen bezienswaardig vanwege de uit hout gesneden barokke altaren.

Wassen, gelegen aan de Gotthardspoorlijn, is voor treinfanaten een mekka door de vele passerende internationale treinen. Omdat de trein door drie keertunnels hoogte moet winnen, passeert een trein drie keer Wassen, om vervolgens langs het Reussdal richting Andermatt te gaan. Het vervolg verhaal leest u dan ook onder de St. Gotthardpass.